TÜRKÂN ŞORAY

 (d. 28 Haziran 1945, İstanbul), Türk oyuncu, senarist ve yönetmen. Türk sinemasında "Sultan" lakabıyla anılmaktadır. 1960'larda sinema ile tanışmış, ilk sinema ödülü 1964 Antalya Altın Portakal Film Festivali'nde "Acı Hayat" filmiyle en başarılı kadın oyuncu ödülünü almıştır. Toplamda 222 filmde rol alan Şoray, dünyanın 'en çok film çeviren' kadın oyuncusudur. Şoray, 12 Mart 2010 tarihinde Unesco Türkiye iyi niyet elçisi seçilmiş ve "Sevgiyle yapılamayacak bir şey yoktur diye düşünüyorum. Gücü sevgiyle birleştirirsek, birçok sorunun üstesinden gelebiliriz" demiştir. Ayrıca Şoray'ın kendi adını taşıyan bir ilkokul vardır.

Sinema oyuncuları Hülya Koçyiğit, Filiz Akın ve Fatma Girik'le birlikte, Türk sinemasının bir dönemine damgasını vurmuş dört önemli kadın oyuncudan biri kabul edilir. Bu dörtlü içerisinde, yönetmenlik yapan tek sinema oyuncusudur. Baş rolünde kendisine eşlik eden Kadir İnanır ile oynadığı 1972 yapımlı Dönüş,1976 yapımlı Bodrum Hakimi, 1973 yapımlı Azap'ın tek başına yönetmenliğini ve 1981 yapımlı Yılanı Öldürseler filminin Şerif Gören ile birlikte yapmıştır.

DEVLET SANATÇISI ÖDÜLÜ 1991

Devlet Sanatçısı Olacak ve Bu Haktan Yararlanacaklarla ilgili  1 Şubat 1987 tarih ve 19359 sayılı Resmi gazetede yayınlanan yönetmelik gereğince…

EN İYİ KADIN  OYUNCU Ödülü

“ACI HAYAT” Metin Erksan 1962
1. Antalya Film Şenliği

Konu: Filmde, birbirlerine kavuşamayan Mehmet ile Nermin’in aşk hikâyesi anlatılır. Manikürcü Nermin ile kaynak işçisi Mehmet birbirlerine âşıktır. Evlilik hazırlığı yapan çift, bütçelerine uygun bir ev bulamaz. Bu duruma çok üzülen Nermin, evlilikle ilgili umudunu kaybeder. Bu sırada Nermin, zengin bir ailenin oğlu olan Ender ile tanışır. Ender’in evlilik teklifi Nermin’in kafasını karıştırır. Gecekondu hayatından sıkılan ve zengin bir hayatın hayalini kuran Nermin, bu teklifi kabul eder. Ender’in ailesi ise bu birlikteliğe karşı çıkar. Nermin, Mehmet’ten ayrıldığına pişman olur ve geri dönmek ister. Ancak gururu kırılan Mehmet, intikam plânları yapacaktır. (Meltem İşler Sevindi – tsa.org.tr)

 “BİR AŞK UĞRUNA” Tunca Yönder 1994
31. Antalya Altın Portakal Film Festivali 1994

Konu: Filmde, evli bir kadının başka bir erkekle yaşadığı aşk ilişkisi anlatılır. Selma, saygın bir iş adamı olan Orhan Bey’in eşidir. Uzun süredir eşi tarafından aldatıldığı için mutsuz bir evliliği vardır. Selma, bir gün eniştesinden bir mektup alır. Bunun üzerine bir haftalığına kız kardeşinin çiftliğine gider. Orada Vedat adında bir binbaşı ile tanışır. O günden sonra Vedat, Selma’ya âşık olur ve peşini bırakmaz. Bir süre sonra Selma da Vedat’ın aşkına karşılık verecektir. (Meltem İşler Sevindi)

“SOĞUKTU VE YAĞMUR ÇİSELİYORDU”
Engin Ayça 1990
10. Akdeniz Ülkeleri Film Festivali 1990

Konu: Filmde, kendisine âşık bir müzisyenin ölümüyle geçmişini hatırlayan bir şarkıcının hayatı anlatılır. Türk Sanat Müziği sanatçısı Leyla Akın, orkestrasında ud çalan Cemal Bey ile uzun yıllardır beraber çalışmaktadır. Bir gün Cemal Bey hayatını kaybeder. Bu ölüm Leyla’yı derinden etkiler. Leyla, Cemal Bey’in hayatını, düşüncelerini ve duygularını daha iyi anlayabilmek adına onu tanıyan insanlarla görüşmeye başlar. Ancak bu yolculukta geçmişte farkında olmadığı bir aşk hikâyesini keşfedecektir. (Yiğitalp Ertem – tsa.org.tr)

“HAYALLERİM, AŞKIM VE SEN” Atıf Yılmaz 1987
 8. Akdeniz Ülkeleri Film Festivali (Fransa) 1988
24. Antalya Altın Portakal Film Festivali 1987

Konu: Film, hayran olduğu sinema oyuncusu için bir senaryo yazan genç bir adamın hikâyesini anlatmaktadır. Coşkun yetimhanede büyümüş bir çocuktur. Burada Rukiye isimli bir kıza âşık olur. Ünlü oyuncu Derya Altınay’ın filmlerini gören Coşkun, Derya’ya ve sinemaya tutku duyar. Bir gün Derya yetimhaneyi ziyarete gelir. Coşkun, Derya’yı yakından gördüğü için sevinir ve ona âşık olur. Derya, Rukiye’yi evlatlık alır. Bunun üzerine Coşkun, Derya’nın canlandırdığı iki kahramanı hayali olarak görmeye başlar. Bunlardan biri oğlunu kaybetmiş zengin bir kadın olan Nuran diğeri ise bir sokak kızı Melek’tir. Yetimhaneden kurtulan Coşkun, yıllar içinde sokaklarda ansiklopedi satmaya başlar. Bir yandan da eski sinemacı Hayati ile birlikte Derya için kendi hayatından esinlenerek bir senaryo yazmaktadır. Ancak Nuran ve Melek’in hayalleri ve Yeşilçam hikâyeleri peşini bırakmaz. Derya’yı aramaya karar veren Coşkun, Rukiye ile karşılaşır ve onun sayesinde Derya ile tanışma fırsatı bulur. Ancak ünlü oyuncu ve sinema dünyası Coşkun’un hayal ettiklerinden farklıdır. (Celil Civan – tsa.org.tr)

“SELVİ BOYLUM, AL YAZMALIM” Atıf Yılmaz 1977
 Taşkent Film Şenliği 1977

Konu: Filmde, sevdiği iki adam arasında seçim yapmak zorunda kalan bir kadının hikâyesi anlatılır. Baraj inşaatında kamyon şoförlüğü yapan İlyas ile köyde yaşayan Asya birbirlerine âşık olup evlenirler. Kısa süre sonra bir çocukları olur. Uzun iş yolculuklarından birinde İlyas, Asya’yı aldatır. Bunu öğrenen Asya, çocuğuyla birlikte İlyas’tan ayrılır. Kendisine sahip çıkan Cemşit ile evlenir. Yıllar sonra İlyas, Asya ve oğlu için geri döner. Ancak Asya, Cemşit ile İlyas arasında bir tercih yapmak zorunda kalacaktır

“MAHPUS” Nejat Saydam 1973
 5. Adana Altın Koza Film Şenliği 1973

Konu: Film, aşkı uğruna cinayet işleyen bir kadının yaşadıklarını anlatır. Pazar yerinde tanışıp birbirlerine âşık olan Ümmühan ile Selman evlenirler. Bir süre sonra Selman’ın kan davasından kaçtığı ortaya çıkar. Ümmühan kasabaya gelen Hamza ve Müsellime’den kan davasından vazgeçmelerini ister. Ancak olumsuz cevap alınca adamları öldürüp hapse girer. Cezaevine girdikten sonra Selman’dan haber alamaz olur. Ardından Selman’ın evlendiği haberi gelir. Ümmühan cezaevinden çıkınca Selman’dan intikam almak üzere İstanbul’a doğru yola çıkar. (Hüseyincan Eryılmaz – tsa.org.tr)

ÖZEL MANSİYON 
“DÖNÜŞ” Türkan Şoray 1972
 Belçika Kadın Yönetmenler Festivali 2000

YAŞAM BOYU ONUR ÖDÜLÜ
33. Antalya Altın Portakal Film Festivali 1996

ONUR ÖDÜLÜ
15. Uluslararası Uluslararası İstanbul Film Festivali 1996

EMEK ONUR ÖDÜLÜ
9. ÇASOD Çağdaş Sinema Oyuncuları Derneği 2002